Yandaş sermayeye çekilen peşkeşler ve hükümet ilişkilerinin haritaları hazırlandı. Haritalarda mega projelerin ihalelerindeki şirketlerin benzer olması dikkat çekerken ülkenin nasıl parsellendiği de gözler önüne seriliyor
Sermaye-iktidar ilişkileri üzerine kolektif bir veri derleme ve haritalama çalışması olan Mülksüzleştirme Ağları yenilendi. Çalışmada, “Devlet kurumları ile şirketler arasında müşterek varlıklarımızı elimizden alan ne tür ortaklıklar kuruluyor?” sorusuna yanıt veriliyor. İlk versiyonu Eylül 2013’de yayınlanan çalışmada 393 proje, 433 şirket ve 45 devlet kurumu ile binin üzerinde ihale ve ortaklık ilişkisi yer alıyor. Haziran Ayaklanması sırasında oluşan ve bir grup gönüllünün kolektif çalışmasıyla gerçekleşen Mülksüzleştirme Ağları, dev projeleri haritaya aktararak kayıt altına alıyor.
TOPLAM 393 PROJE
Projeler haritasında, İstanbul’un Kuzey Ormanları’nı talan edecek 3. Havalimanı’ndan Tarlabaşı ve Sulukulelileri yerinden eden kentsel dönüşüm, Hasankeyf’i sular altında bırakacak Ilısu Barajı’ndan Emek Sineması’nın yıkılmasına sebep olan AVM’ye toplam 393 proje ve bunların üstlenicisi özel şirketlerle devlet kurumları arasındaki bağlantılar ifşa ediliyor. Projelerin maliyetleri, başlangıç tarihleri, hangi il-ilçede yapıldığı, varsa iş kazaları gibi bilgiler de bu haritada mevcut.
Çalışmanın ikinci haritasında bu projeleri gerçekleştiren şirketlerin yönetim kurulu üyeleri üzerinden kurulan ortaklıklar, üçüncü haritada ise el konulan azınlık mülklerinin hangi devlet kurumları üzerinden hangi aktörlere aktarıldığı gösteriliyor.
İHALELERDEKİ ŞİRKETLER AYNI
Tüm bu veriler şirketlerin internet siteleri, İstanbul Ticaret Odası ve Ticaret Sicili Gazetesi gibi kamuya açık veriler ile gazete haberleri gibi ikincil kaynaklarla referanslandırılmış.
Haritaların içerisinde gezinerek örneğin Ağaoğlu İnşaat’tan Maslak 1453’e ve bu projeye kamu imtiyazları sağlayan TOKİ ve Emlak Konut’a uzanmak mümkün.
Tarlabaşı ve Fener-Balat dönüşümü ihalelerini alan Gap İnşaat’ın sahibi Çalık Holding’in Turkuaz Medya Grubu üzerinden Sabah, ATV ve Takvim’e sahip olduğu da haritalarda görülebiliyor.
Bunun yanı sıra kişi, proje, şirket gibi düğümlerin üzerine tıklayarak sol üstte açılan Bilgi Kutusu’nda maliyet, ihale tarihi, proje görseli, ilişki listesi, varsa projede meydana gelmiş iş cinayetleri ve tüm bu bilgilerin derlendiği veri kaynaklarına ulaşılabiliyor.
MEGA RANT
Bu projelerdeki yakın ilişkiler ve yandaş sermaye gruplarına çekilen peşkeşler de Mülksüzleştirme Ağları’nın mulksuzlestirme.org adresindeki haritalarda gözler önüne seriliyor. Mega projelerin ihalelerindeki şirketlerin benzer olması ise dikkat çekiyor.
Şenol Çarık